{{nav.loginGreeting}}
  • Get data
      • Occurrences
      • GBIF API
      • Species
      • Datasets
      • Occurrence snapshots
      • Hosted portals
      • Trends
  • How-to
    • Share data

      • Quick-start guide
      • Dataset classes
      • Data hosting
      • Standards
      • Become a publisher
      • Data quality
      • Data papers
    • Use data

      • Featured data use
      • Citation guidelines
      • GBIF citations
      • Citation widget
      • Guides and documentation
  • Tools
    • Publishing

      • IPT
      • Data validator
      • GeoPick
      • New data model
      • GRSciColl
      • Suggest a dataset
      • Metabarcoding data toolkit
    • Data access and use

      • Hosted portals
      • Scientific collections
      • Data processing
      • Derived datasets
      • rgbif
      • pygbif
      • MAXENT
      • Tools catalogue
    • GBIF labs

      • Species matching
      • Name parser
      • Sequence ID
      • Relative observation trends
      • GBIF data blog
  • Community
    • Network

      • Participant network
      • Nodes
      • Publishers
      • Network contacts
      • Community forum
      • alliance for biodiversity knowledge
    • Volunteers

      • Mentors
      • Ambassadors
      • Translators
      • Citizen scientists
    • Activities

      • Capacity development
      • Programmes & projects
      • Training and learning resources
      • Data Use Club
      • Living Atlases
  • About
    • Inside GBIF

      • What is GBIF?
      • Become a member
      • Governance
      • Strategic framework
      • Work Programme
      • Funders
      • Partnerships
      • Release notes
      • Contacts
    • News & outreach

      • News
      • Subscribe
      • Events
      • Awards
      • Science Review
      • Data use
      • Thematic communities
  • User profile

Filogenia de las cactáceas columnares (Pachycereeae) con base en caracteres anatómico-morfológicos

Dataset homepage

Citation

Terrazas Salgado T, Comisión nacional para el conocimiento y uso de la biodiversidad C (2025). Filogenia de las cactáceas columnares (Pachycereeae) con base en caracteres anatómico-morfológicos. Comisión nacional para el conocimiento y uso de la biodiversidad. Occurrence dataset https://doi.org/10.15468/hlyhll accessed via GBIF.org on 2025-05-19.

Description

La tribu Pachycereeae sensu Barthlott y Hunt contiene 10 géneros y 60 especies. El mayor número de especies de esta tribu son endémicas a México, además de ser elementos dominantes de algunas comunidades vegetales del país. La tribu fue dividida por Gibson y Horak en dos subtribus con base en caracteres anatómicos, morfológicos y fitioquímicos, no obstante la monofilia de algunos géneros se ha cuestionado en trabajos más recientes. Por otra parte un análisis riguroso (cladistico) con base en caracteres anatómicos y morfológicos no se ha realizado y la información existente a la fecha es parcial y difícil de re-analizarse, en especial para los caracteres anatómicos. Con base en lo anterior se plantea analizar la información anatómica-morfológica de los miembros de este tribu a través del método de cladismo. Este proyecto pretende con base en colectas de campo: 1) generar información anivel anatómico para las especies de Pachycereeae y 2) generar/sintetizar información ya disponible de los caracteres morfológicos para las especies de dicha tribu y con ambos conjuntos de postular hipótesis de relaciones filogenéticas.

Reino: 1 Filo: 1 Clase: 1 Orden: 1 Familia: 1 Género: 10 Especie: 48

Taxonomic Coverages

Reino: Plantae Filo: Tracheophyta Clase: Magnoliopsida Orden: Caryophyllales Familia: Cactaceae
  1. Plantae
    rank: kingdom
  2. Tracheophyta
    rank: phylum
  3. Magnoliopsida
    rank: class
  4. Caryophyllales
    rank: order
  5. Cactaceae
    rank: family
  6. Stenocereus
    rank: genus
  7. Pachycereus
    rank: genus
  8. Neobuxbaumia
    rank: genus
  9. Bergerocactus
    rank: genus
  10. Myrtillocactus
    rank: genus
  11. Cephalocereus
    rank: genus
  12. Polaskia
    rank: genus
  13. Escontria
    rank: genus
  14. Rathbunia
    rank: genus
  15. Carnegiea
    rank: genus
  16. Stenocereus fricii
    common name: pitayo de aguas, pitahaya de aguas, pitayo, pitayo de aguas, pitayo pachón rank: species
  17. Pachycereus hollianus
    common name: baboso; acompes, acompes, acompos, acumpe, baboso, calehual, calehuale, cardón, cumpe, cumpes, pitajaya, pitayo rank: species
  18. Stenocereus laevigatus
    common name: al-ca-uo-she (Chontal de Oaxaca), cuapetla (Náhuatl), cuapetla nochtli (Náhuatl), dichi (Mixteco), kuluub (Maya), ndíchi cuán (Mixteco), pitaya, pitaya de mayo, pitayo, pitayo de mayo, pitayo de octubre, tnu dichi kua'a (Mixteco), too dichi kua'a (Mixteco), túchi chína (Popoloca), xoconoxtle (Náhuatl) rank: species
  19. Stenocereus martinezii
    common name: pitahayo; pitayo, pitahaya, pitahayo, pitayo, pitayo de martínez rank: species
  20. Neobuxbaumia macrocephala
    common name: cardón, falso tetazo, falso tetetzo, teteche, tetecho, tetecho falso rank: species
  21. Pachycereus weberi
    common name: órgano; cardón; candelabro, bi-tzuri (Zapoteco), candelabro, cardón, cardón de tomellín, cardón espinoso, cardón gigante, chico, ndíchi quítú (Mixteco), noxtli (Náhuatl), pitayo, teonochtli (Náhuatl), tnu dichi chico (Mixteco), tnu dichi idi (Mixteco), tu shichi (Mixteco), órgano rank: species
  22. Stenocereus stellatus
    common name: pitayo; xoconostle, dichi (Mixteco), joconostle, joconoxtle, ndíchi cáâya (Mixteco), ndíchi cáâya cuan (Mixteco), ndíchi cáâya cuaá (Mixteco), ndíchi cáâya cúshi (Mixteco), ndíchi cáâya ton (Mixteco), pitahaya, pitahayo, pitaya, pitaya agria, pitaya de agosto, pitaya roja, pitayo, pitayo de agosto, pitayo de mayo, pitayo joconoxtle, pitayo xoconostle, shoconochtle, ticáaya (Mixteco), tnu dichi kaya (Mixteco), too dichi key (Mixteco), tuna, tunillo, tú chichí (Mixteco), túchi kíshi (Popoloca), túchi kíshi jatze (Popoloca), túchi.kíshi-lula (Popoloca), xoco nochtli (Náhuatl), xoconochtle (Náhuatl), xoconochtli (Náhuatl), xoconostle, xoconostli, xoconoxtle (Náhuatl) rank: species
  23. Bergerocactus emoryi
    common name: órgano aterciopelado rank: species
  24. Stenocereus standleyi
    common name: pitaya marismeña, pitahaya marismeña, pitaya marismeña, pitayo, pitayo marismeño rank: species
  25. Pachycereus pecten-aboriginum
    common name: hecho; chik, bataya mahuali, bigi-tope (Zapoteco), bitaya mawalí (Tarahumara), cardón, cardón barbón, cardón espinoso, cardón hecho, cawé (Tarahumara), chawé (Tarahumara), chik, chiki, chiquí (Guarijío), e'cho (Mayo), echo, etcho (Mayo), hecho, mayo, ox (Huave), pitaya echo, pitayo cimarrón, quiste, utzivo (Mayo), wichowaka (Tarahumara), órgano, órgano cimarrón rank: species
  26. Stenocereus gummosus
    common name: pitahaya agria; pitayo agrio, alaaxö (Seri), ooláxö (Seri), pitahaya, pitahaya agria, pitahayo agrio, pitaya, pitaya agria, pitayo agrio, reyna, reyna de la noche, uu tukaa (Yaqui), uu tukaapo (Yaqui), ziix is ccapxl (Seri) rank: species
  27. Stenocereus quevedonis
    common name: pitire, pitaya, pitayo, pitayo pitire, pitire rank: species
  28. Stenocereus chacalapensis
    common name: pitayo, pitayo gigante rank: species
  29. Myrtillocactus geometrizans
    common name: garambullo; padrenuestro, bastó (Otomí), baxta (Otomí), bazto (Otomí), biti-xoba (Otomí), cactus del arándano, chigus (Zapoteco), claveles de carambullos, claveles de garambullo, garambullo, garambuyo, garbancilla, ndíchi nóni (Mixteco), padre nuestro, pitahaya, shishova (Zapoteco), tepepoa (Náhuatl), tepepoa-nochtli (Náhuatl), tnu dichi noni (Mixteco), too dichi noni (Mixteco), túchi-lásha (Popoloca), órgano rank: species
  30. Cephalocereus totolapensis
    common name: órgano viejo de totolapan rank: species
  31. Stenocereus thurberi
    common name: pitayo dulce, aaki (Yaqui), aaqui (Mayo), akiqui (Mayo), akqui (Mayo), chacha (Totonaco), cucuvis (Yuto-nahua), mehuelé, meullé (Guarijío), mevuelé, mewele (Guarijío), ool (Seri), pitahaya, pitahaya dulce, pitahayo, pitajaya, pitamaya, pitaya, pitaya dulce, pitaya dulce de Sinaloa, pitayo, pitayo dulce, tutuis (Pima), uu aaki (Yaqui), órgano rank: species
  32. Polaskia chende
    common name: chende; chinoa, chende, chente, chilmoxtli, chilnoxtli (Náhuatl), chinoa, clilochtli (Náhuatl), cotz nochtli (Náhuatl), cotzonochtli (Náhuatl), pitaya de color oscuro, pitayo amarillo, tnu dichi chente (Mixteco), tunillo, xonostle, órgano chende rank: species
  33. Pachycereus militaris
    common name: casco de granadero, gorra de granadero, tiponche, órgano, órgano de gorro tiponche rank: species
  34. Stenocereus montanus
    common name: pitaya colorada, moa'ara (Cora), muaraj (Cora), pitahaya colorada, pitaya, pitaya colorada, pitayo, sahuira, sahuí (Guarijío) rank: species
  35. Pachycereus fulviceps
    common name: cardón, cardón gigante de tehuacán, huevos de león, órgano rank: species
  36. Stenocereus pruinosus
    common name: pitayo de octubre; pitayo, al-ca-uo-she (Chontal de Oaxaca), cuapetla (Náhuatl), cuapetla nochtli (Náhuatl), dichi (Mixteco), kuluub (Maya), ndíchi cuán (Mixteco), pitaya, pitaya de mayo, pitayo, pitayo de mayo, pitayo de octubre, tnu dichi kua'a (Mixteco), too dichi kua'a (Mixteco), túchi chína (Popoloca), xoconoxtle (Náhuatl) rank: species
  37. Pachycereus marginatus
    common name: órgano, cardón órgano parado, chilayo, chimalayo (Mixteco), jarritos, malinche, ndíchi láya (Mixteco), ntaxinithjao (Popoloca), pitaya, pitayo, sahuaro, tnu laya (Mixteco), too dichi ninó (Mixteco), yag bidze (Zapoteco), órgano, órgano de zopilote rank: species
  38. Stenocereus chrysocarpus
    common name: pitayo pachón, pachón, pitaya pachona, pitayo, pitayo dorado rank: species
  39. Polaskia chichipe
    common name: chichipe; chichibe, chichibe (Maya), chichipe, chichipitl (Náhuatl), chichitun, chichituna, chituna, dichituna, dichitune, ndíchi yáâ (Mixteco), tepequionochtli (Náhuatl), tnu dichi tun (Mixteco), too dichi tu (Mixteco), túchi cásha (Popoloca), órgano chichipe rank: species
  40. Escontria chiotilla
    common name: jiotilla; chiotilla; quiotilla; xuega, chigus (Zapoteco), chiotilla, chiotillo, consolé, garambullo, geotilla, jiotilla, jiotillo, jonostle, padre nuestro, quionochtli (Náhuatl), quiotilla, quiotillo, shishova (Zapoteco), tnu dichi chá (Mixteco), too dichi ya'a (Mixteco), xiotilla, xixuega (Zapoteco), xuega (Zapoteco), órgano jiotilla rank: species
  41. Neobuxbaumia mezcalaensis
    common name: cactus viejo, cardón, gigante, teteche, tetechi, tetecho, tetecho de mezcala, tnu dichi be'e (Mixteco), too dichi kete (Mixteco), tu shichi (Mixteco), órgano rank: species
  42. Myrtillocactus schenckii
    common name: garambullo; vichishovo, garambullo, garambullo padre nuestro, padre nuestro, vichi-xoba (Mixteco), vichi-xobe (Zapoteco), vichishovo, xi-xoba (Zapoteco) rank: species
  43. Stenocereus queretaroensis
    common name: pitayo, cardón, pitahaya, pitahaya de Querétaro, pitaya, pitaya de Querétaro, pitayita, pitayo, pitayo de querétaro, órgano rank: species
  44. Cephalocereus columna-trajani
    common name: cactus, cardón, cardón blanco, cardón viejo, soldado, tetetza, viejito, órgano, órgano pachón, órgano viejo cardón blanco rank: species
  45. Neobuxbaumia scoparia
    common name: tetecho alto, órgano hembra rank: species
  46. Pachycereus schottii
    common name: barbón, cabeza de viejo, cabeza vieja, cardona, ce:mi (Yuto-nahua), cina, cinita, garambullo, garambuyo, hasahcápjö (Seri), hasahcápöj (Seri), hecho, hehe is quisil (Seri), hombre viejo, mochi, mojépe (Seri), muse, muso, musue (Mayo), muzue (Mayo), músaro (Yaqui), pitahaya barbona, pitaya barbona, senita, sina, sina barbona, sinita, temi (Mayo), tuna barbona, uu museo gobbunim borokame (Yaqui), viejo, zina rank: species
  47. Rathbunia alamosensis
    common name: nacido; sina; tasajo, cina, nacido, pitayo sina, sina, sina aaqui (Mayo), tasajo, tasajo de Sonora, xasáacoj (Seri) rank: species
  48. Pachycereus gaumeri
    common name: chak-kulul (Maya), k'an chooch (Maya), kanzacam (Maya), kanzakán (Maya), kulul (Maya), kuluub (Maya), ne-kisin (Maya), nej kisin (Maya), sak-kulul (Maya), tso'ots paak'am (Maya), zak-kulul (Maya), órgano de La Chacona, órgano kanzacam rank: species
  49. Stenocereus dumortieri
    common name: órgano; pitayo; candelabro rank: species
  50. Stenocereus eruca
    common name: chirinole; casa de ratas, casa de ratas, chilenola, chirinola, chirinole, el cacto que camina, pitayo chirinola rank: species
  51. Pachycereus pringlei
    common name: cardón; cardón pelón; cardón gigante, cardón, cardón gigante, cardón pelón, hecho, mojeppe, sabueso, saguesa, sagüara, sagüera, sahueso, xaasj (Seri) rank: species
  52. Stenocereus eichlamii
    common name: guanocal, pitahaya, pitayo guanocal, tuna, órgano rank: species
  53. Pachycereus grandis
    common name: candelabro, cardón, cardón grande, tnu dichi iñuya'a (Mixteco), tnu dichi pachón (Mixteco), órgano, órgano cenizo rank: species
  54. Myrtillocactus cochal
    common name: cochal, cochal, garamullo cochal rank: species
  55. Neobuxbaumia tetetzo
    common name: tetechera; tetetzo, cabeza de viejo, cardón, higos de teteche, higos de tetetzo, tetatzo, tetecha, teteche, tetechetl (Náhuatl), tetecho, tetetza, tetetzo, teteza, uo-she-ka-she (Chontal de Oaxaca) rank: species
  56. Pachycereus gatesii
    common name: senita espinosa rank: species
  57. Stenocereus beneckei
    common name: organito, pitayo, pitayo tuberculado, órgano rank: species
  58. Carnegiea gigantea
    common name: sahuaro; saguaro, ha: shañ, bahidaj (Yuto-nahua), mojépe (Seri), pitahaya, pitaya, saguaro, sahu'o (Mayo), sahuaro, sauguo (Mayo), tuduhua (Mayo), xaasj (Seri) rank: species
  59. Neobuxbaumia euphorbioides
    common name: tetecho euforbia rank: species
  60. Stenocereus treleasei
    common name: nutillo, pitayo, pitayo tunillo, tunillo, xoconostle rank: species
  61. Pachycereus tepamo
    common name: tepamo rank: species
  62. Cephalocereus apicicephalium
    common name: órgano viejo de piedra rank: species
  63. Rathbunia kerberi
    common name: pitayo de kerber, sina rank: species

Geographic Coverages

País: MEXICO (AGUASCALIENTES, BAJA CALIFORNIA, BAJA CALIFORNIA SUR, GUANAJUATO, GUERRERO, MICHOACAN DE OCAMPO, NAYARIT, OAXACA, PUEBLA, QUERETARO, SINALOA, SONORA, TAMAULIPAS, YUCATAN, ZACATECAS)

Bibliographic Citations

Contacts

Teresa Terrazas Salgado
originator
position: Responsable
Colegio de PostgraduadosInstituto de Recursos NaturalesEspecialidad en Botánica
Texcoco
56230
Estado de México
MX
Telephone: Tel/Fax 01(595)4 2873
email: winchi@colpos.colpos.mx
CONABIO Comisión nacional para el conocimiento y uso de la biodiversidad
metadata author
position: Dirección General de Sistemas
Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad
Liga Periférico-Insurgentes Sur No. 4903, Col. Parques del Pedregal
MÉXICO
14010
Tlalpan
MX
Telephone: 50045000
email: patricia.ramos@conabio.gob.mx
homepage: https://www.gob.mx/conabio
Patricia Ramos Rivera
administrative point of contact
position: Directora General de Sistemas
Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad
Liga Periférico-Insurgentes Sur No. 4903, Col. Parques del Pedregal
México
14010
Tlalpan
MX
Telephone: 50045000
email: patricia.ramos@conabio.gob.mx
homepage: https://www.gob.mx/conabio
What is GBIF? API FAQ Newsletter Privacy Terms and agreements Citation Code of Conduct Acknowledgements
Contact GBIF Secretariat Universitetsparken 15 DK-2100 Copenhagen Ø Denmark
GBIF is a Global Core Biodata Resource